«Казакстандын мыкты продуктусу — 2022» аймактык сынак-көргөзмөсүндө «Жаш ишкер» номинациясында гидропоника менен активдүү алектенген Жамбыл облусунун Кордай районунун жеке ишкери Азиз Рзаев жеңүүчү деп табылды.
Азиз үчүн аймактык сынакта таанылууга жол 2019-2020-жылдары башталган. Андан кийин банк тармагында жетектөөчү каржы адиси болуп иштеген. Аймакта «Бастау Бизнес» долбоорунун ишке ашырылышы менен таанышкандан кийин ишмердүүлүктүн түрүн түп-тамырынан бери өзгөртүүнү чечтим. Долбоордун алкагында ийгиликтүү окуудан өтүп, ал өзүнүн бизнесин ачууга арыз берүүгө мүмкүнчүлүк берген сертификатка ээ болду.
— Мен айыл чарба тармагында иштөөгө – гидропоникалык тоют өстүрүүгө дилгир элем. Маалыматтарды чогулткандан кийин ал бизнес-план түздү. Бул иште мага “Атамекен” ишкерлер палатасынын кызматкерлери жардам беришти. Мен алар менен көп кеңештим, долбоорду кантип мыкты коргош керек деп кеңештим. Үйдө мен гидропоникалык орнотуу деген эмне экенин түшүнүү үчүн кичинекей моделдерди чогулткам. Ошондон кийин мен инновациялык грантка тапшырууну чечтим. Сунушталган бизнес-долбоордо мен мүмкүн болуучу тобокелдиктерди алдын ала эске алдым», - деп эскерет Азиз Рзаев.
Долбоорду ийгиликтүү коргоп, үч миллион теңге алган. Ал жеке ишкер катары катталган — ал «Хожагаевич» ИМ ачып, ишке активдүү даярдык көрө баштаган. Суткасына 150 килограмм продукция чыгарууга жөндөмдүү гидропоникалык завод сатылып алынган. Мындан тышкары, ал инсталляция орнотулган бөлмөнү талаптагыдай абалга келтирүүгө жардам берген демөөрчүлөрдүн колдоосуна ээ болду.
— Кичинекей кампа бар болчу, бирок анда суу да, жарык да жок болчу. Инвесторлор акча бөлүшкөн. Мен өзүм да 3.5 миллион тенге өлчөмүндөгү жеке каражатты салдым. Натыйжада жайларды даярдоо жана орнотууну сатып алуу үчүн мага 4.3 миллиондой акча кетти. Складды жылууладым, скважина каздым. Келечекте бул иш эки ай бою тесттик режимде жүргүзүлдү. Ар кандай техниканы өздөштүрүү, анын иштөө принцибин түшүнүү керек. Сугаруу, жарыктандыруу, вентиляция жана соргуч системалардын иштешин жөнгө салуу керек болчу», - деди Азиз.
Жаш ишкер буудай жана арпа өстүрүүнү чечип, 2021-жылы алгачкы түшүм алууга аракет кылган. Ошондо ал биринчи жолу кыйынчылыктарга туш болгон. Биринчи айда тушум темен болуп, есумдуктер ко-юй баштады. Ал жабдууларды сатып алган компанияга телефон чалган. Маалым болгондой, маселе дандын өзүндө, тагыраагы анын сапатынын төмөндүгүндө болгон. Алгач өнүп өстүрүү үчүн буудай өлкөнүн түндүгүнөн сатылып алынган, бирок процесс талаптагыдай натыйжа берген эмес – гидропоникалык килем пайда болгон эмес. Андан кийин жергиликтүү сортторду колдонуу чечими кабыл алынган. Ал убакта өсүү процессинин өзү жөнгө салынган.
— Менде 20 тонналык жылууланган контейнер бар. Ичинде ирригациялык системалар, фитожарыктандыруу, кондиционерлер бар. Температура +18ден +19.5 градуска чейин өзгөрүп, автоматтык түрдө сакталат. Эгерде ал, айталы, эки градуска көтөрүлсө, анда алгач алынышы керек болгон түшүмдү жыйнай албай калабыз. Учурда бир өсүмдүктүн түшүмдүүлүгү күнүнө орточо 150 килограммдан 190 килограммга чейин жетет. Процесс циклдуу. Аппарат бир жумада толтурулат, — дейт ишкер.
Өсүп чыккан азыктар — жашыл гидропоникалык тоют — жергиликтүү эки чарбага берилет. Алардын бири саан уйларды, экинчиси жылкы жана бодо малды багуу менен алектенет.
Облустук борбордо “Казакстандын эң мыкты товары — 2022” сынак-көргөзмөсү өтөөрүн уккан Азиз Рзаев өз бактысын сынап көрүүнү чечти.
— Сынакка биринчи кезекте элет жаштарын мотивациялоо, бир жерде токтоп калбоо, өнүгүү маанилүү экенин өз ишим менен көрсөтүү максатында катышкым келди, — дейт Азиз. – Мени менен эки киши иштейт. Кичинекей долбоорлорду ишке ашыруу менен да чоң ийгиликтерге жетишүүгө болот. Мамлекет колдосо, берилген мүмкүнчүлүктөрдү колдонуш керек.
Бүгүнкү күндө гидропоникалык тоют өндүрүү толук кубаттуулукка жетти. Бир максатка жетип, Азиз Рзаев өзүнө башкасын койду: биз кеңейишибиз керек. Айтты жана жасады. Былтыр декабрь айынын аягында ал үч миллион теңге өлчөмүндө президенттик грант утуп алган. Бул каражатка дагы бир инсталляция чогулттум. Жалпысынан долбоордун рентабелдүүлүгү болжол менен 23-25 пайызды түзөт. Ишкердин эсеби боюнча, терс факторлор жок болсо, эки жарым жылда өзүн актайт.
Ал эми Азиз Рзаев ез тажрыйбасын башкалар менен бөлүшөт. Бир нече жолу Кордай айыл чарба техникумунда сабак өткөн.
Келечекте жаш ишкер витрасс технологиясын — өнүп чыккан буудайдын уругунан шире өндүрүүнү өздөштүрүү ниетинде. Ширенин курамында адамга керектүү бир катар витаминдер, микро жана макроэлементтер, ферменттер жана аминокислоталар бар. Долбоор идеялардын стадиясында турганда, бирок баары план боюнча кетсе, Азиз жакынкы келечекте буюмдун бул түрүн өндүрүүнү жолго салат.
Эске салсак, 8-жылдын 2022-октябрында борбор калаада Астана шаары, Мангилик Эл проспектиси, 53/1 дареги боюнча ЭКСПО Эл аралык көргөзмө борборунда “Казакстандын мыкты товары” республикалык кароо-сынак-көргөзмөсү өтөт. Көргөзмөнүн иштөө убактысы 10.00дөн 18.00гө чейин.
Булак: https://atameken.kz/