Жыл бою суук өлкөдө жашылча-жемиштерди өстүрүү кыйын болсо да, чакан бизнес бул милдетти аткарат. Анткени, финдер жергиликтүү продукцияны гана сатып алууну артык көрүшөт жана текчелерде поляк помидорлорун же испан салаттарын түшүнбөйт.
www.hortidaily.com порталы Финляндиядагы жергиликтүү чакан күнөскана бизнесинин өзгөчөлүктөрү тууралуу айтып берет.
... Финляндиянын түштүк-батышында, Хельсинкиден болжол менен 160 км алыстыкта Турку жайгашкан. Болжол менен 175,000 калкы бар, ал өлкөдөгү бешинчи ири шаар болуп саналат жана DeliVerde, салат жана кулинардык чөптөр компаниясы башкарган күнөсканалар менен курчалган.
Финляндия өзүн-өзү салат жана жашылча менен дээрлик толук камсыздайт.
«Биздин климатта салат жана чөптөрдү өстүрүү оңой эмес. Бул көп нерсени талап кылат, бирок көп жылдык тажрыйбанын аркасында финдер адис болуп калышты. Мисалы, Финляндиядагы күнөскана аянты Дания, Швеция жана Норвегияга караганда чоңураак жана финляндиялык керектөөчүлөр жергиликтүү продукцияны жакшы көрүшөт. Эгерде супермаркеттер даниялык салаттарды же поляк помидорлорун жайылтса, ийгиликке эч кандай кепилдик жок. – дейт DeliVerdeнин тең ээси жана ошол эле учурда сатуу боюнча менеджери Лиза Линдрот. – Бир чети ушундан улам көп экспортко чыга албай жатабыз. Албетте, экспорттоо кызыктуу болмок, бирок бул биздин бизнеске зыянын тийгизет. Финдер эмне үчүн биздин бренд менен импорттолгон продукцияларды сатканыбызды түшүнүшпөйт. Эгер бизде бир аз азыраак түшүм болсо, ошондой болсун. Биздин кардарлар багбанчылык деген эмне экенин билишет, бирок биз көптөгөн күнөскана шарттарын көзөмөлдөйбүз, анда салат жана кулинардык чөптөр 2 гектар аянтты ээлейт, андан тышкары дагы 3 гектар сыртта сезондук жашылчалар бар. Биз чакан бизнес катары баштаганбыз, чындыгында азыр да ушундайбыз. Айта кетчү нерсе, биз роза питомниги катары баштаганбыз, бирок бактыга жараша голландиялык компаниялардын катаал атаандаштыгынан улам, 1990-жылдардын аягында салат жалбырагына өтүп, чөптөрдү коштук. Бул алда канча пайдалуу стратегия болуп чыкты.
Көптөгөн фин салат өстүрүүчүлөр бул жерде абдан популярдуу болгон кичинекей 100 г салат сортторун өстүрүшөт. Ошентип, чакан бизнес катары биз башкача мамиле жасап, чоң баш сортторун тандап алышыбыз керек болчу. Биз аларга жай өсүү үчүн убакыт беребиз, ошондуктан алар кытырак, мыкты сапатта, жакшы сакталат жана абдан даамдуу. Биздин чөптөр да, адатта, кесиптештеринен чоңураак. Натыйжада, сапаты кымбат тамактануучу жайлардын көңүлүн буруп, бүгүнкү күндө биз Финляндиянын эң мыкты ресторандарын сунуштайбыз. Бизде кориандр, жалбыз, райхан, петрушка, тимьян, розмарин жана укроп бар, аларды финдер балык тамактары менен жакшы көрүшөт. Көптөгөн жаз майрамдарында чөптөр өзгөчө жакшы сатылат. Салаттардын ичинен эң популярдуулары "муз" салаты, саланова, лолло россо жана роман.
Финляндияда социалдык мотивдер жана экологиялык көйгөйлөр жарым-жартылай жергиликтүү өстүрүүгө артыкчылык берет.
«Испаниядан салат алып келүү бул жерде иштебейт. Африкалык сезондук жумушчулар ал жакта кантип иштеп, жашап жатканын сыналгыдан көрүшөт жана күнөсканалардан чыккан пластиктин баары эмне болот? Бул нерселер финндердин сатып алуу адаттарына таасирин тийгизет - социалдык жана экологиялык мыйзамдарга баш ийбеген компаниялар менен мамиле кылбоо. Өндүрүүчүлөр элге жок дегенде минималдуу эмгек акы төлөп жатканын көрсөтүшү керек”, - дейт Лиза.
DeliVerde күнөсканаларды сулу жана эмерек өнөр жайынын калдыктары менен жылытат. «Кышында чатырга кар чогулат, бирок биз өндүрүштү улантып жатабыз. Лиза Линдрот мындай дейт: - Биз карды тазалайбыз, күнөскананы жылытканда аны эритет. Жылытуу системасы өзүнчө имаратта жайгашкан. Казан көп функциялуу жана эмерек өнөр жайынын жыгач калдыктарын же сулунун калдыктарын колдонот. Биз экологиялык жактан тазабыз жана күнөсканаларда колдонгон суунун 100% кайра пайдаланабыз, ал эми өсүмдүктөр табигый жарыкта өсүп, кадимкидей өнүгүп жатат. Күнөсканалардан чыккан чым жана жашылча калдыктары компост болуп, андан кийин сыртта өстүрүү үчүн топуракка кошулат. Финляндиялык керектөөчүлөр экологиялык компонентти абдан маанилүү деп эсептешет. Жана биз аларды эске алганыбызга кубанычтабыз”, - деп жыйынтыктайт Линдрот.